นูเอ่อกานซื่อ หรือ แมนจูเรีย ดินแดนทางตะวันออกเฉียงเหนือสุดของจีน

พื้นที่ทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือสุดของจีน เหนือมณฑลเหลียวตง (ปัจจุบันเรียก "เหลียวหนิง") ขึ้นไป ตอนเหนือของประเทศเกาหลีเหนือ เป็นดินแดนที่เรียกว่า "แมนจูเรีย"

ปัจจุบัน ดินแดนส่วนนี้เป็นของจีนแบ่งกับรัสเซีย ส่วนของจีนอาจเรียกว่า แมนจูเรียใน (Inner Manchuria) ส่วนของรัสเซียคือ แมนจูเรียนอก (Outer Manchuria)

ในประวัติศาสตร์จีนไม่ค่อยพูดถึงดินแดนแถบนี้มากนัก เพราะในอดีตเป็นแดนรกร้างว่างเปล่า ที่มีชนเผ่าเร่ร่อน ไม่มีการตั้งถิ่นฐานหรืออารยธรรมสักเท่าไร (เผ่าแมนจู หรือเจอร์ชิน ที่ภายหลังสถาปนาราชวงศ์ชิง ก็มาจากดินแดนตอนล่างของแมนจูเรีย ไม่ได้ขึ้นเหนือมาถึงขนาดนี้)

ในนิยายเรื่อง พยัคฆราชซ่อนเล็บ มีพูดถึงดินแดนแถบนี้อยู่นิดหน่อย (ภาค 2 เล่ม 4 หน้า 98-99) โดยตอนที่พระเอก เซี่ยสิน ต้องไปปกครองมณฑลเหลียวตง มีขันที เยี่ยซื่อฮา รับคำสั่งหย่งเล่อฮ่องเต้ ให้มาเป็นทูตเจริญไมตรีกับดินแดนภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

เยี่ยซื่อฮา ผู้นี้มีตัวตนจริงทางประวัติศาสตร์ (ภาษาอังกฤษสะกดชื่อว่า Yishiha) เป็นหนึ่งในสามขันทีที่หย่งเล่อใช้งานเดินทางไกล (คนที่ดังที่สุดคือ เจิ้งเหอ ที่เดินเรือไปครึ่งโลกหรืออาจจะรอบโลก)

เยี่ยซื่อฮา มีเชื้อสายจิน (Jurchen) อยู่แล้ว ในนิยายได้มาเยือนแดนเหลียวตง จากนั้นก็เดินทางขึ้นเหนือขึ้นไปอีก (ไกลกว่าที่เซี่ยสินไป) สู่ดินแดนที่เรียกว่า นูเอ่อกาน (ภาษาอังกฤษเรียก Nurgan)

แดนนูเอ่อกาน ในที่นี้ก็คือแมนจูเรียนั่นเอง ในนิยายระบุว่านูเอ่อกาน ครอบคลุม

• แม่น้ำเฮยหลงเจียง (Heilong River) ปัจจุบันคือแม่น้ำอามูร์ (Amur River)
• แม่น้ำจิงฉีลี่เจียง (Jingkiri River) ปัจจุบันคือ Zeya River สาขาของ Amur
• แม่น้ำอูซูลี่เจียง (Ussuri River) แม่น้ำสาขาของ Amur
• แม่น้ำสงฮัวเจียง (Songhua River) แม่น้ำสาขาของ Amur ชื่อรีสเซียคือ Sunggari
• เกาะคูเยี่ย (Kuye) ปัจจุบันคือ เกาะซัคคาลิน (Sakhalin) เกาะใหญ่ที่สุดของรัสเซีย ที่อยู่ด้านเหนือของญี่ปุ่น

ภาพจาก Wikipedia 

ตามประวัติศาสตร์ เยี่ยซื่อฮา เดินทางจากเมืองจี้หลิน (Jilin) ในมณฑลเหลียวตง ล่องเรือขึ้นตามแม่น้ำสงฮัว เป็นทูตของราชวงศ์หมิงไปแลกเปลี่ยนการค้ากับชนเผ่าท้องถิ่นในบริเวณนั้น

เยี่ยซื่อฮา ไปตั้งเขตปกครองทางทหาร (จะเรียกว่า มณฑลทหาร ก็พอได้) ชื่อ นูเอ่อกานซื่อ (Nurgan Regional Military Commission) ใกล้กับปากแม่น้ำอามูร์ในปัจจุบัน มณฑลแห่งนี้ดำรงอยู่ระหว่าง ค.ศ. 1409-1435 หลังหมดรัชสมัยของหย่งเล่อ ฮ่องเต้องค์ต่อๆ มาก็เลิกสนใจเรื่องการขยายดินแดน ก็เลยถูกทิ้งร้างไป

ตำแหน่งเป๊ะๆ ที่เยี่ยซื่อฮาไปตั้งเมืองเอาไว้ เรียกว่า 特林 (Tèlín เท่อหลิน) ปัจจุบันคือเมือง Tyr เมืองเล็กๆ ของรัสเซีย บริเวณปากแม่น้ำอามูร์ ลองหาใน Google Maps ดูได้ตำแหน่งดังภาพ

เยี่ยซื่อฮา ยังสร้างวัดหย่งหนิง (Yongning Temple) ไว้ที่แห่งนี้เพื่อเผยแผ่ศาสนาพุทธด้วย วัดแห่งนี้ถูกสร้างและถูกทำลายลง สร้างใหม่อีกครั้ง (เยี่ยซื่อฮามาดินแดนแถบนี้ 4 รอบ ในช่วงเวลาประมาณ 20 ปี) ที่วัดแห่งนี้มีแผ่นหินจารึกของเยี่ยซื่อฮาอยู่ด้วย จารึกอันนี้ยังคงอยู่ แต่ปัจจุบันอยู่ในพิพิธภัณฑ์ที่เมืองวลาดิวอสตอก (Vladivostok) ซึ่งเป็นเมืองใหญ่ที่สุดของรัสเซียในฝั่งตะวันออก (ถ้ามีโอกาสไปเที่ยวคงต้องแวะดูสักหน่อย)

ในบันทึกยังบอกว่าเยี่ยซื่อฮา เดินทางไปยังเกาะซัคคาลินด้วย

ภาพวาดในปี  1854-1860 ของนักเดินทาง G.M.Permikin ที่ผ่านไปในแถบนี้ แสดงให้เห็นเสาหินที่อยู่ริมผา สร้างตั้งแต่สมัยของเยี่ยซื่อฮา

หลังจากหมดยุคของหย่งเล่อ ราชวงศ์หมิงก็หมดความสนใจในพื้นที่แถบนี้ พอมาถึงช่วงปลายราชวงศ์หมิง ประเทศก็มัวแต่วุ่นวายกับเผ่าแมนจูที่ลุกฮือขึ้นมา พอเป็นช่วงปลายราชวงศ์ชิง พื้นที่ตรงนี้ก็ถูกรัสเซียช่วงชิงไป และมีบทบาทอีกครั้งตอนญี่ปุ่นตั้งประเทศแมนจูกัว (Manchukuo) ขึ้นมาช่วงก่อนสงครามโลกนั่นเอง

อันนี้ถือเป็นเกร็ดประวัติศาสตร์เล็กๆ จากเนื้อเรื่องเพียง 2-3 ย่อหน้าใน พยัคฆราชซ่อนเล็บ ซึ่งมีบทบาทอยู่จริงในประวัติศาสตร์จีนครับ